Atriyal fibrilasyon (AF), düzensiz ve genellikle anormal hızlı kalp ritmine neden olan bir kalp hastalığıdır.^1-3

AF en sık görülen anormal kalp ritmi hastalığı olup dünyada 37 milyonu aşkın insanı etkilemektedir.²

AF semptomlarına sahip kişiler AF hastası olduklarının farkına varmayabilir ama pek çok hasta göğüslerindeki çarpıntı hissi nedeniyle doktora gider.^1,4

AF’nin diğer semptomları arasında şunlar bulunabilir:^3,4

*Acil bir durum olması ihtimaline karşın, eğer göğüs ağrısı varsa hemen bir doktora başvurulmalıdır.¹

Asemptomatik ve Paroksismal AF

Birçok AF hastası bu hastalığın herhangi bir semptomunu hissetmez – bu duruma ‘‘asemptomatik AF’’ denir.

Bu tip AF’nin teşhisi zor olduğu için hekimler rutin muayene olarak nabız kontrolü yapabilir.

Bu rutin kontrol, özellikle 65 yaş ve üzeri, diyabet, hipertansiyon gibi hastalıkları veya kalp hastalığı öyküsü olan kişilere tavsiye edilir.^1,5


Tek başına AF genellikle hayati tehlike arz etmese de inme riskini 5 kat artırabilir.³

Bu nedenle hastaların doktorlarıyla en uygun tedavi planını konuşması çok önemlidir.

Bazı AF hastalarında zaman zaman düzensiz kalp atışlarının olduğu dönemler görülür ama bu sürekli yaşanmaz – buna ‘‘paroksismal (yani ani ve geçici) AF’’ denir. Paroksismal AF hastaları AF semptomları göstermeyebilir.³ Hastada bu tip AF varsa kalbi zaman zaman normal ritimde olacağı ve bu durum tanıyı zorlaştırabileceği için hekimi birden fazla ziyaret etmesi gerekebilir.^3,5

Kalp dört odacıktan oluşan bir kastır.¹

Üstteki iki odacık olan kulakçıklar (atriyumlar) kalbin atmasına neden olan elektriksel sinyaller gönderir.

Alttaki iki odacık olan karıncıklar (ventriküller) vücuda kan pompalar.¹
 

Kalp Hızı Nasıl Ölçülür?

Basit bir nabız kontrolü, bir kişinin AF olup olmadığı konusunda iyi bir gösterge olabilir. Nabzın kontrol edilmesi, hastaya ve hekime kalp hızı (yani bir dakikada kalbin kaç kere attığı) ilgili bilgi verir.⁶ Düzensiz bir nabız AF riski olduğu anlamına gelebilir.⁷ Bu nedenle eğer nabzın düzensiz olduğu fark edilirse risk değerlendirmesi yapılabilmesi için bir hekime haber verilmelidir. Bu değerlendirme, hekimin tanı koyabilmesi için gereken elektrokardiyogramı (EKG) da içeren kapsamlı bir tıbbi taramadır.⁸
Nabız ölçmek için en iyi zaman sabah yataktan kalkmadan öncesidir. Buna dinlenme esnasındaki kalp hızı denir.⁹
Dinlenmedeki kalp hızı bir saat gibi düzenli ve dakikada 60 ile 100 arasında olmalıdır.^8,9

Nabzı Kontrol Etmek için Basit Adımlar:*

Önce Oturulmalıdır
Rahatlanmalı ve varsa bilekteki saat ya da takılar çıkarılmalıdır.^8,9
Hasta Elini Yerleştirmelidir
Avuç yukarı bakmalıdır.^8,9
Sıkıca Bastırılmalıdır
Diğer elin işaret ve orta parmağının uçları kullanılarak bilekte başparmağın tabanı hizasındaki alana sıkıcı bastırılmalıdır. Nabız, parmakların ucunda hissedilecektir.^8,9
Bastırmaya Devam Edilmelidir
30 saniye boyunca kalp atışları sayılmalıdır.^8,9
Atış Sayısı Çarpılmalıdır
Bir dakikadaki atış sayısını bulmak için elde edilen sayı ikiyle çarpılmalıdır.^8,9

*Bu adımlar bilek için yazılmıştır ama nabız dirsek içinden, kasık bölgesinden ya da dizin arkasından da ölçülebilir.⁹

Eğer nabız düzensiz, titrek ya da eşit bir ritimde değil de hızlanmışsa bir dakika boyunca takip edilmelidir ve atış sayısı çarpılmamalıdır.⁹ Dakikadaki atış sayısının (yani kalp hızının) eşit ya da düzensiz hissedilip hissedilmediği yazılmalıdır.

Akıllı Nabız Takibi

Bazı akıllı saatler ve aktivite takip bileklikleri kalp hızını takip edebilir. Bu ürünlerin bazıları olağan dışı bir durum tespit ettiğinde hekimlere uyarı bile gönderebilirler.



EKG ile AF Nasıl Teşhis Edilir?

Bu bölümde hekimlerin hastalara AF tanısı koymak için uygulayabileceği bazı yaygın tetkiklerle ilgili bilgileri paylaşacağız.

Eğer hekim bir kişinin AF hastası olduğunu düşünürse ondan EKG yaptırmasını isteyebilir. Bu sadece birkaç dakika süren basit bir tetkiktir.^8,10

EKG sırasında göğüs ve bazen omuzlara, el ve ayak bileklerine kalbin elektriksel sinyallerini ölçmek için küçük sensörler yerleştirilir.^8,10 Bu acısız bir tetkiktir ama hassas ciltlerde sensörlerin yapışkanı rahatsızlık yaratabilir.^8,10 Sensörlerin cilde yapışabilmesi için göğsün tıraş edilmesi gerekebilir, aynı nedenden dolayı işlem öncesinde cilt kremi ya da losyonu kullanmaktan kaçınılmalıdır.¹⁰

Aynı şekilde EKG öncesinde kafein kalbin daha hızlı atmasına neden olabileceği için kahve, çay ve gazlı içeceklerin tüketiminden kaçınılmalıdır.^10,11

EKG sonuçları hekime kalp ritmi ve AF hakkında fikir verecektir.⁸

Portatif EKG Testleri AF Tanısını Doğrulamaya Yardımcı Olabilir

Bazen AF tanısı koymak daha zor olabilir. Örneğin, 'paroksimal AF'si olan kişiler her an semptom yaşamayabilirler. Tetkik sırasında kalp normal atmaya devam ederse bu durum doğru tanı konmasına engel olabilir.³

Eğer hekim paroksismal (yani ani ve geçici) AF’den şüphelenirse 24 saat ile 2 hafta arasında süren ve evde takılabilecek 24 saatlik EKG kaydı (aynı zamanda Holter monitörü ya da ambulatuar EKG monitörü olarak da adlandırılır) isteyebilir. Bu cihaz kalbin elektriksel sinyallerini sürekli olarak kaydeder ve her zaman oluşmayan ve dolayısıyla tespiti daha zor olan AF olaylarını normal EKG testine göre daha kolay kaydedebilir.^5,12,13

AF tanısı almak hastalar için endişe verici olabilir ama yaşam tarzında basit değişikliklerle ve verilen ilaçlarla geçmişte yaptıkları pek çok şeyi yapmaya devam edebilirler.^14,15

Basit İpuçları

Beslenme

Taze sebze, meyve, kepekli tahıllar ve baklagiller, kolesterol seviyesini kontrol altında tutmak için ise az yağlı veya yağsız süt ürünleri yağsız et ve işlenmemiş gıdalar tüketilmelidir. AF’yi etkileyen bir diğer sağlık sorunu olan yüksek kan basıncını kontrol altında tutmak için tuz alımı azaltılmalıdır.^14,16



Egzersiz

AF hastaları egzersiz yapabilirler. Düzenli fiziksel aktivite hem kiloyu kontrol altında tutmaya hem de hayata daha pozitif yaklaşmaya yardımcı olur. Uygun egzersiz türleri için yeni bir egzersize başlamadan önce hekime danışılmalıdır.^15,17


İlaç Kullanırken Daha Çok Dikkat¹⁴

İlaçlar her zaman hekimin belirttiği şekilde kullanılmalıdır – telefonda her gün ‘ilaç zamanı’ için alarm kullanmak ilaç alımını unutmamayı sağlayabilir.
Tüm tıbbi muayenelere gidilmelidir – tıbbi randevuları ajandaya kaydetmek ve telefona hatırlatma olarak kaydetmek hatırlamaya yardımcı olacaktır.

Hastanın sağlığı ile ilgilenen herkese antikoagülan kullandığı söylenmelidir.
Eğer antikoagülan kullanılıyorsa antikoagülan uyarı kartı her zaman hastanın yanında bulundurulmalıdır; örneğin, kart cüzdanda taşınabilir.



AF'si Olan Hastaların İşverenlerini Haberdar Etmesi Önemli Olabilir
Hastanın çalıştığı pozisyona göre uygun güvenlik önlemleri alınabilir.
Muayeneler düzenlenebilir.
Çalışma arkadaşları, bir kaza durumunda hastaya nasıl yardımcı olabileceklerini öğrenebilirler.

Özellikle pandemi sırasında iletişimde kalmak için hekimle birlikte en iyi iletişim yolu konuşulmalıdır.

Eğer hekimin kullanmaya karar verdiği teknolojiyle hastanın arası iyi değilse aile fertlerinden, arkadaşlardan ya da bakımverenden yardım alınabilir. Basit ve yararlı öneriler edinilebilir.

Eğer hasta yapması gereken şeylerden emin değilse ya da ilacı bir dozdan fazla atladıysa hekim ile iletişime geçmelidir.

Basit İpuçları

Uzaktan Randevudan Önce

1. Randevuda hekimle konuşmak istenenler önceden düşünülmelidir. Bu daha verimli diyalog kurulmasına, hastalık ya da bakım hakkında daha belirli sorular sorulmasına ve ihtiyaç duyulan tüm noktalara değinilmesine yardımcı olacaktır.

2. Hazırlanmaya zaman ayrılmalı ve uzaktan randevuda hekimle konuşmak istenilen bütün kilit noktalar yazılmalıdır. Uygun durumlarda belirli örnekler verilmeli ve bağlamı anlatılmalıdır.

3. Bazı hastalar randevuda konuşmayı planladıkları şeyleri randevu öncesinde aileleri, arkadaşları ya da bakımverenleriyle konuşmayı yararlı bulurlar.

4. Uzaktan randevu için telefon yerine görüntülü arama yapılacaksa randevu öncesinde görüntülü arama yapmayı öğrenmeye çalışmak vakit kazandıracaktır. Görüntülü arama için kullanılan uygulamayı arkadaş ya da aile bireylerinden biriyle deneyerek ve her şeyin çalıştığından emin olarak randevunun sorunsuz geçmesi sağlanabilir. Bu uygulamaları kurmak için yardıma ihtiyaç varsa aile bireylerinden, arkadaşlardan ya da bakımverenden yardım istenebilir.

Uzaktan Randevu Sırasında

1. Acele edilmemelidir – zaman açısından baskı altında hissetmemeye çalışılmalıdır. Konuşulması istenen kilit noktaları unutmamak için rahat olunmalıdır. Notlara bakmak bu konuda yardımcı olabilir.

2. Açık olunmalıdır – bir semptomu ya da akla takılan bir noktayı anlatmak için soru sorulması beklenmemelidir. Akıldan geçenler hekime anlatılmalıdır.

3. Dürüst olunmalıdır – hastanın hisleri ve genel durumu hekime anlatılmalıdır. Etkileyen şeyler hakkında açık olunmalıdır.

4. Not tutulmalıdır – özellikle konuşmak istenilen şeylerin tamamını konuşacak zaman yoksa not tutulmalıdır. Eğer hastanın yanında biri varsa not alması rica edilebilir.

5. Soru sorulmalıdır – hasta, anlamadığı noktalarda soru sormaktan çekinmemelidir. Tedaviyle ilgili hastanın kafasında soru işareti kalmaması önemlidir.

6. Sonraki adımlarda uzlaşılmalıdır – hekimle görüşerek bir aksiyon planı oluşturulmalıdır.

7. Bir sonraki randevu tarihine karar verilmelidir – bir sonraki randevu tarihi (randevunun yüz yüze mi uzaktan mı olacağı) ve öncesinde yapılması gereken şeyler öğrenilmelidir.

8. Dokümanlar kaydedilmelidir – görüşme sırasında daha sonra gerekebilecek dokümanların birer kopyası alınmalıdır.

Uzaktan Randevudan Sonra

Hekimle konuşup uzlaşılan kilit noktaları hatırlamak ve düşünmek için şu önerilerden faydalanılabilir:

1. Randevuyu düşünmek – eğer muayene sırasında not alındıysa bir şey unutulup unutulmadığı ya da notlarda akla takılan bir şey olup olmadığını kontrol etmek için notlar yeniden okunabilir.

2. Aile, arkadaş ve bakımverene haber vermek – hastanın muayene sonuçlarını ailesi, arkadaşları ya da bakımvereniyle paylaşması yararlı olabilir. Bu şekilde tedaviyle ilgili tüm bilgilere sahip olup gelecekteki adımlarda gerektiğinde hastaya destek olabilirler.

3. Kontrol randevuları – hastanın zihninde henüz tazeyken iyi giden noktalar ve gelecek randevularda farklı yapmak istenen şeylerin önceden düşünülmesi hastaya yardımcı olabilir. Hasta, sormak istediği soruları not edebilir ve bir sonraki randevuda sorabilir.

1. Mayo Clinic. Atrial fibrillation. Erişim: www.mayoclinic.org/diseases-conditions/atrial- fibrillation/symptoms-causes/syc-20350624. (Erişim Tarihi: 30.01.2023). 

2. Lippi G, et al. Int J Stroke. 2021 Feb;16(2):217-221. doi: 10.1177/1747493019897870

3. Stroke Association. Atrial fibrillation. Erişim: www.stroke.org.uk/what-is-stroke/are-you-at-risk-of- stroke/atrial-fibrillation. (Erişim Tarihi: 30.01.2023). 

4. NHS. Atrial fibrillation - Symptoms. Erişim: www.nhs.uk/conditions/atrial-fibrillation/symptoms/. (Erişim Tarihi: 30.01.2023). 

5. NICE CG180. Atrial fibrillation: management. Erişim: www.nice.org.uk/guidance/cg180/ resources/atrial-fibrillation-management-pdf-35109805981381. (Erişim Tarihi: 30.01.2023). 

6. NHS. How do I check my pulse? Erişim: www.nhs.uk/common-health-questions/accidents- first-aid-andtreatments/how-do-i-check-my-pulse/. (Erişim Tarihi: 30.01.2023). 

7. BHF. How to check your pulse. Erişim: www.bhf.org.uk/informationsupport/tests/checking- your-pulse. (Erişim Tarihi: 30.01.2023). 

8. NHS. Atrial fibrillation - Symptoms. Erişim:www.nhs.uk/conditions/atrial-fibrillation/diagnosis/ (Erişim Tarihi: 30.01.2023). 

9. Arrhythmia Alliance. Know Your Pulse Factsheet. www.heartrhythmalliance.org/aa/uk/know-your-pulse (Erişim Tarihi: 30.01.2023). 

10. NHS. Electrocardiogram (ECG). Erişim: www.nhs.uk/conditions/electrocardiogram/. (Erişim Tarihi: 30.01.2023). 

11. Everyday Health. Caffeine, Your Heart and Exercise. www.everydayhealth.com/columns/ jared-bunch-rhythmof-life/caffeine-your-heart-and- exercise/. (Erişim Tarihi: 30.01.2023). 

12. British Heart Foundation. ECG. Erişim: www.bhf.org.uk/informationsupport/tests/ecg. (Erişim Tarihi: 30.01.2023). 

13. Galli A, et al. Arrhythm Electrophysiol 2016; 5: 136-143. 

14. NHS. Considerations - anticoagulant medications. www.nhs.uk/conditions/ anticoagulants/considerations/ (Erişim Tarihi: 30.01.2023). 

15. Sabzwari SRA et al. Cureus 2018; 10: e2682. 

16. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/atrialfibrillation/expert...%C2%A0fibrillation/faq-20118479 (Erişim Tarihi: 30.01.2023).  

17. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/atrialfibrillation/expert... (Erişim Tarihi: 30.01.2023). 
    
    PP-ELI-TUR-2322 (Şubat 2023)