Kolorektal Kanser

Kolorektal kanserler, kalın bağırsağın en uzun kısmın olan kolonda gelişen kolon kanseri ve kalın bağırsağın en sonundaki düz kısım olan rektumda gelişen kanserler olarak tanımlanmaktadır. Kalın bağırsağın dışarı açılan bölümü olan anüste gelişen kanserler, yani anal kanser farklı bir kanser türüdür.¹

Kolorektal kanser Avrupa’da en sık, Dünya’da da üçüncü en sık görülen kanser türüdür. Erkeklerde kadınlara kıyasla daha sık görülür. Avrupa’da her 20 erkekten ve her 35 kadından birinin hayatının bir döneminde kolorektal kansere maruz kalacağı tahmin edilmektedir.¹

Tanı sırasında hastaların büyük kısmının 60 yaşının üzerinde olduğu görülmektedir. 40 yaşın altında nadiren tanı konmaktadır.¹

Kolorektal Kanser Belirti ve Semptomları

Hastaların büyük kısmında erken dönem kolorektal tümörler herhangi bir belirti ya da semptom göstermemektedir. Ek olarak semptom görülen hastalarda da semptomlar kanser dışı birçok durumda görülen semptomlara benzerdir ve kolorektal kansere spesifik değildir.¹

Aşağıdaki semptomların bir ya da birden fazlasının uzun bir süre boyunca devam etmesi durumunda hekiminize başvurmanız önerilmektedir:¹

• Bağırsak alışkanlıklarında değişim

• Genel karın rahatsızlığı

• Açıklanamayan kilo kaybı

• Uzun süreli yorgunluk

Kolorektal Kanserin Nedenleri Nelerdir? Nasıl Korunabiliriz?

Günümüzde kolorektal kanserlerin neden geliştiği tam olarak bilinmemektedir. Bununla birlikte kolorektal kanser gelişme riskini arttırdığı belirlenen birtakım risk faktörleri tanımlanmıştır.¹

Bununla birlikte bu risk faktörlerinin bazılarının bulunduğu hastalarda asla kolorektal kanser gelişmeyeceği ve hiçbir risk faktörü bulunmayan hastalarda da kolorektal kanser gelişebileceği unutulmamalıdır.¹

Kolorektal Kanser Risk Faktörleri:

Değiştirilebilen Risk Faktörleri:

• Beslenme tarzı: Beslenme tarzı kolorektal kanser ile ilişkili en önemli çevresel risk faktörüdür. Yüksek miktarda kırmızı et, işlenmiş et ve yağ içeren, düşük miktarda lifli gıda içeren beslenme tarzı kolorektal kanser gelişme riskini yükseltmektedir. Yüksek miktarda alkol tüketimi de kolorektal kanser gelişimi için bir risk faktörüdür.^1,2

• Fazla kilolu ya da obez olmak: Fazla kilo kolorektal kanser gelişme riskini arttırmaktadır.^1,2

• Hareketsiz yaşam tarzı: Fiziksel olarak aktif bir yaşam tarzına sahip olmayan bireylerde kolorektal kanser gelişim riski vücut ağırlığından bağımsız olarak yükselmektedir.^1,2

• Tütün ve tütün ürünleri tüketimi: Tütün ve tütün ürünleri tüketimi, kalın bağırsakta bir prekanser lezyon olduğu iyi bilinen polip oluşumu riskini arttırmaktadır.^1,2

Değiştirilemeyen Risk Faktörleri:

• İleri yaş: Kolorektal kanser riski bir kişi yaşlandıkça yükselmektedir.^1,2

• Tip-2 diyabet: Tip 2 diyabet kalın bağırsakta tümör gelişme riskini arttırmaktadır.¹

• Kolorektal polip geçmişi: Kolorektal polipler, bağırsaklarda gelişen doku büyümesi ile oluşan kanserojen olmayan yapılardır. Ancak bu yapılar zamanla kanser hücrelerine dönüşebilmektedirler. Bu sebeple polip oluşumu tespit edildiği durumda kanser hücresine dönüşmesini engellemek amacıyla cerrahi operasyon ile çıkartılmalıdır.^1,2

• Kolorektal kanser geçmişi^1,2

• Crohn Hastalığı ya da Ülseratif kolit gibi inflamatuvar bağırsak hastalıkları^1,2

• Ailede kanser geçmişi^1,2

• Etnik köken²

Nasıl Korunabiliriz?

• Sebze, meyve ve tam tahıllar yönünden zengin beslenme tarzı kolorektal kanser gelişme riskini azaltmaktadır.¹

• Fiziksel aktivitenin artması kolorektal kanser gelişme riskini azaltabilir.¹

• Menopoz sonrası kadınlarda hormon alımının kolorektal kanser gelişme riskini azalttığına dair iddialar mevcuttur. Ancak bu konuda daha fazla çalışma yapılması gerekmektedir.¹

• Düzenli kolorektal kanser görüntülemesi, kolorektal kanserin önlenmesinde en güçlü araçlardan biridir.³

• Tütün ve tütün ürünlerinin tüketiminden uzak durulması ve kullanılıyorsa bırakılması birçok diğer kanser türünde olduğu gibi kolorektal kanser riskini de azaltmaktadır.³

• Çalışmalar kalsiyum, D Vitamini ve magnezyum tüketiminin korolektal kanser riskini azaltabileceğini göstermektedir. Ancak bu konu ile ilgili daha fazla çalışma yapılması gerekmektedir.³

Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

Kolorektal kanser tedavisi, alanlarında uzman, disiplinler arası bir ekibin kararı ile verilmektedir. Bu karar genellikle ‘’multidisipliner görüş’’ ya da ‘’tümör kurulu incelemesi’’ adı verilen, farklı uzmanlıklardan hekimlerin bir araya gelmesi ile verilmektedir.¹

Kolorektal kanser tedavisi genellikle

• Cerrahi ya da radyoterapi gibi seçeneklerle kansere bölgesel olarak ya da

• Kemoterapi ya da biyolojik hedefli tedavilerle sistemik olarak gerçekleşmektedir.¹

Tedavinin kapsamı kanserin evresine, tümörün özelliklerine ve hastanın durumuna göre belirlenmektedir.¹

Referanslar:

1. European Society for Medical Oncology. Colorectal Cancer: A Guide For Patients. https://www.esmo.org/content/download/15729/270768/1/ESMO-ACF-EN-Colorectal-Cancer-Guide-for-Patients.pdf (Erişim Tarihi: 26.12.2020).

2. American Cancer Society. Colorectal Cancer. Causes, Risk Factors and Prevention. Colorectal Cancer Risk Factors. https://www.cancer.org/cancer/colon-rectal-cancer/causes-risks-prevention/risk-factors.html (Erişim Tarihi: 26.12.2020).

3. American Cancer Society. Colorectal Cancer. Causes, Risk Factors and Prevention. Can Colorectal Cancer Be Prevented? https://www.cancer.org/cancer/colon-rectal-cancer/causes-risks-prevention/prevention.html (Erişim Tarihi: 26.12.2020).

ONC 2170 (Ocak 2021)